Από τον Θέμη Μπολτσή

Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές της Microsoft και του Carnegie Mellon University αναδεικνύει ανησυχίες σχετικά με την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στις κριτικές ικανότητες των ανθρώπων. Συνοπτικά, οσοι βασίζονται υπερβολικά στην ΑΙ «χάνουν» κατά κάποιον τρόπο τη δυνατότητα κριτικής σκέψης!

Αναλυτικότερα, η μελέτη, η οποία επικεντρώθηκε στους λεγόμενους ‘knowledge workers’ – άτομα των οποίων η εργασία περιλαμβάνει τη διαχείριση πληροφοριών – αποκάλυψε ότι όσο περισσότερο βασίζονται στα AI εργαλεία, τόσο μειώνεται η ικανότητά τους να επιλύουν προβλήματα μόνοι τους. Καθώς η AI γίνεται ολοένα και πιο συνηθισμένο εργαλείο στον εργασιακό χώρο, η έρευνα δείχνει ότι οι χρήστες τείνουν να εμπιστεύονται τις αυτόματες απαντήσεις αντί να αναπτύσσουν τη δική τους κριτική σκέψη.

Η μελέτη περιλάμβανε 319 συμμετέχοντες, οι οποίοι κατέγραψαν τον τρόπο που χρησιμοποιούν τα generative AI εργαλεία. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν το είδος των εργασιών που εκτελούσαν, την εμπιστοσύνη τους στα αποτελέσματα της AI, την ικανότητά τους να αξιολογούν τις απαντήσεις και την αυτοπεποίθησή τους στην εκτέλεση των ίδιων εργασιών χωρίς τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Ένα από τα βασικά ευρήματα της έρευνας ήταν ότι όσο μεγαλύτερη εμπιστοσύνη είχαν στην AI, τόσο λιγότερο ενεργοποιούσαν τις κριτικές τους δεξιότητες, ιδιαίτερα σε εργασίες χαμηλού ρίσκου όπου ο έλεγχος ήταν μικρότερος.

Επιπλέον, η έρευνα αποκάλυψε ότι όσοι δεν είχαν εμπιστοσύνη στην ικανότητα της AI να εκτελέσει μια εργασία, ενεργοποιούσαν περισσότερο την κριτική τους σκέψη. Οι συμμετέχοντες αυτοί αισθάνονταν πιο ικανοί να αξιολογήσουν και να βελτιώσουν τα αποτελέσματα που παρείχε η AI. Ένα ακόμη σημαντικό εύρημα ήταν ότι οι εργαζόμενοι που χρησιμοποιούσαν AI παρήγαγαν λιγότερο διαφοροποιημένα αποτελέσματα σε σύγκριση με όσους εκτελούσαν τις εργασίες χωρίς τεχνητή νοημοσύνη, υποδηλώνοντας ότι η εξάρτηση από την AI μπορεί να οδηγήσει σε πιο τυποποιημένες και λιγότερο καινοτόμες λύσεις.

Αν και η μελέτη αναγνωρίζει ότι η AI μπορεί να βελτιώσει την αποδοτικότητα σε ορισμένες περιπτώσεις, εγείρει ανησυχίες για την μακροπρόθεσμη εξάρτηση και τη δυνητική υποβάθμιση της ανεξάρτητης αναλυτικής σκέψης. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι καθώς οι εργαζόμενοι αναθέτουν όλο και περισσότερες εργασίες στην AI, διατρέχουν τον κίνδυνο να μειώσουν τη δική τους ικανότητα να αξιολογούν και να επεξεργάζονται πληροφορίες κριτικά. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για μια ισορροπημένη προσέγγιση στην ενσωμάτωση της AI, ώστε η ευκολία που προσφέρει η τεχνολογία να μην υπονομεύει τις βασικές γνωστικές δεξιότητες.