Μύθοι και αλήθειες για τη σκολίωση και τις επιπτώσεις της
Η σκολίωση, μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από πλάγια κύρτωση της σπονδυλικής στήλης, αποτελεί ένα από τα πιο συχνά μυοσκελετικά προβλήματα. Παρόλο που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, παραμένει μια άκρως παρεξηγημένη πάθηση. Μάλιστα, κυκλοφορούν πάρα πολλοί μύθοι και ανακρίβειες γύρω από τη σκολίωση που συχνά προκαλούν περιττό φόβο ή ακόμα και αποφυγή λήψης της κατάλληλης βοήθειας. Από την παιδική ηλικία μέχρι την ενήλικο ζωή, η σκολίωση μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, γι’ αυτό η σωστή ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή της.
Τι είναι η σκολίωση;
Η σκολίωση δεν είναι απλώς μια κακή στάση του σώματος, όπως πιστεύουν πολλοί. Πρόκειται για μια τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, όπου η πλάγια κύρτωση συνδυάζεται με περιστροφή των σπονδύλων. Συνήθως εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της ταχείας ανάπτυξης στην εφηβεία, αλλά μπορεί να επηρεάσει και ενήλικες, ιδιαίτερα λόγω εκφυλιστικών αλλαγών στη σπονδυλική στήλη.
Η πιο κοινή μορφή είναι η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση, που αποτελεί το 80% των περιπτώσεων και εμφανίζεται χωρίς σαφή αιτία. Πιο σπάνια, η σκολίωση μπορεί να οφείλεται σε συγγενείς ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης (συγγενής σκολίωση) ή σε νευρολογικά προβλήματα όπως η μυϊκή δυστροφία ή η εγκεφαλική παράλυση (νευρομυϊκή σκολίωση).
Μύθοι και αλήθειες για τη σκολίωση και τις επιπτώσεις της
Η παραπληροφόρηση σχετικά με τη σκολίωση είναι πολύ συχνό φαινόμενο ακόμα και με τον πλούτο πληροφοριών που διαθέτουμε στα χέρια μας.
Μύθος 1: Η κακή στάση του σώματος προκαλεί σκολίωση.
Αλήθεια: Η κακή στάση μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, αλλά δεν προκαλεί δομική σκολίωση. Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι μια σύνθετη πάθηση που οφείλεται σε γενετικούς και αναπτυξιακούς παράγοντες.
Μύθος 2: Η σκολίωση επηρεάζει μόνο τα παιδιά.
Αλήθεια: Παρότι συχνά διαγιγνώσκεται στην παιδική ηλικία, η πάθηση αυτή μπορεί να επιδεινωθεί ή να εμφανιστεί και σε ενήλικες. Στην περίπτωση αυτή, συχνά σχετίζεται με εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Μύθος 3: Η σκολίωση πάντα προκαλεί πόνο και άλλες δυσμενείς επιπτώσεις.
Αλήθεια: Στα παιδιά, ο πόνος σπάνια αποτελεί σύμπτωμα της σκολίωσης. Ωστόσο, στη σκολίωση ενηλίκων, ο χρόνιος πόνος είναι συχνός, λόγω της φθοράς των αρθρώσεων και της πίεσης των νεύρων.
Βέβαια, ο πόνος δεν είναι το μόνο ζήτημα που προκαλεί η συγκεκριμένη πάθηση. Αντιθέτως, η σκολίωση μπορεί να προκαλέσει πρόσθετες δυσμενείς επιπτώσεις. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί η παραμόρφωση να είναι τόσο εκτεταμένη σε σημείο που να προκαλεί έντονο αισθητικό πρόβλημα. Αντίστοιχα, σε σοβαρές περιπτώσεις, η κύρτωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να είναι τόσο έντονη που να περιορίζει το χώρο της θωρακικής κοιλότητας, επηρεάζοντας τη λειτουργία των πνευμόνων και της καρδιάς.
Συμπτώματα και διάγνωση
Τα συμπτώματα της σκολίωσης περιλαμβάνουν:
• Ασυμμετρία στους ώμους ή τους γοφούς.
• Ύβο (καμπούρα) στην πλάτη.
• Ασυμμετρία της μέσης.
• Σε σοβαρές περιπτώσεις, δυσκολία στην αναπνοή.
Η διάγνωση βασίζεται σε μια αρχική κλινική εξέταση, κατά την οποία ο γιατρός ελέγχει την ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης μέσω του τεστ επίκυψης (Adam’s Test). Στη συνέχεια, επιβεβαιώνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ακτινογραφίες, και σε ορισμένες περιπτώσεις, μαγνητική ή αξονική τομογραφία.
Σκολίωση και επιπτώσεις
Η σκολίωση μπορεί να έχει ποικίλες επιπτώσεις εάν παραμείνει χωρίς θεραπεία. Οι πιο διαδεδομένες είναι:
• Φυσική παραμόρφωση όπως απώλεια ύψους και αλλαγές στη στάση του σώματος.
• Πόνος στη μέση ή τα πόδια, ιδίως σε ενήλικες ασθενείς όπου εντοπίζεται φθορά της σπονδυλικής στήλης.
• Δυσκολίες στην καθημερινότητα καθώς η σκολίωση μπορεί να επηρεάσει την κινητικότητα και να περιορίσει τη φυσική δραστηριότητα.
• Αναπνευστικά προβλήματα εάν η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης περιορίζει τον χώρο του θώρακα, επηρεάζοντας τους πνεύμονες.
Επιλογές θεραπείας
Η θεραπεία της σκολίωσης εξαρτάται από τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης, την ηλικία του ασθενούς και τα συμπτώματα. Γενικά, στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία είναι συντηρητική. Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει τακτική παρακολούθηση για τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν επιδείνωσης. Στα παιδιά και τους εφήβους, μπορεί να έχει ένδειξη η εφαρμογή κηδεμόνα, ο οποίος ανακόπτει την εξέλιξη της παραμόρφωσης. Άκρως βοηθητικά λειτουργεί επίσης η φυσικοθεραπεία, όπου πραγματοποιούνται ειδικά προγράμματα ασκήσεων που βελτιώνουν τη στάση του σώματος και τη μυϊκή ισχύ.
Αν ωστόσο η πάθηση εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς και θέτει έντονα εμπόδια στην καθημερινότητα των ασθενών, τότε έχει ένδειξη η χειρουργική αντιμετώπιση. Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται για καμπύλες άνω των 50° ή όταν υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα. Η ενδεδειγμένη τεχνική για την αντιμετώπιση της σκολίωσης είναι η η ελάχιστα επεμβατική πλάγια σπονδυλοδεσία ακολουθούμενη από οπίσθια σπονδυλοδεσία. Η τεχνική αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο, με πλάγια προσπέλαση MIS. Η MIS χειρουργική σπονδυλικής στήλης συνεπάγεται ταχύτερη ανάρρωση και λιγότερες επιπλοκές για τον ασθενή.
Γενικά, η σκολίωση δεν αποτελεί «καταδίκη». Εάν ανευρεθεί εγκαίρως και αντιμετωπιστεί στοχευμένα από την αρχή, δεν θα αποτελέσει εμπόδιο για τον ασθενή. Έτσι, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να απολαύσουν μια φυσιολογική και δραστήρια ζωή. Το βασικότερο όμως ζήτημα στη διαδικασία διάγνωσης και αναζήτησης λύσης είναι η εύρεση του κατάλληλου ειδικού. Ένας εξειδικευμένος χειρουργός σπονδυλικής στήλης είναι ο πλέον κατάλληλος για να αναλάβει να υποστηρίξει τον ασθενή σε όλη αυτή τη διαδικασία.