Αυτοματοποιημένα Συστήματα και Ψυχαγωγία: Πώς οι Αλγόριθμοι Καθορίζουν τις Προτιμήσεις μας
Είναι οι αλγόριθμοι οι νέοι «θεοί» του ψηφιακού κόσμου; Από τη στιγμή που ανοίγουμε μια πλατφόρμα streaming ή ξεκινάμε να ακούσουμε μουσική στο Spotify, οι αλγόριθμοι είναι εκεί, παντού. Σαν υπερυπολογιστές που δεν κοιμούνται ποτέ, καθοδηγούν τις επιλογές μας, δημιουργούν τις «ιδανικές» playlist και, το πιο επικίνδυνο, μας κλείνουν σε έναν κόσμο όπου βλέπουμε πάντα τα ίδια πράγματα, ξανά και ξανά. Μέσα από το Targeted.gr, θα αναλύσουμε πώς οι αλγόριθμοι διαμορφώνουν την ψυχαγωγία μας και ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της τεχνολογίας στον τρόπο που καταναλώνουμε περιεχόμενο.
Είναι ξεκάθαρο: η τεχνολογία και οι αλγόριθμοι έχουν γίνει οι απόλυτοι «δημιουργοί» της ψυχαγωγικής μας πραγματικότητας. Με βάση κάθε μας κλικ, κάθε μας αναζήτηση και κάθε μας αντίδραση, οι πλατφόρμες δημιουργούν για εμάς έναν ψηφιακό κόσμο που, όσο πιο εξατομικευμένος γίνεται, τόσο περισσότερο μας απομακρύνει από οτιδήποτε νέο και απρόβλεπτο. Ο αλγόριθμος ξέρει περισσότερα για εμάς από ό,τι εμείς για τον εαυτό μας, και μάλλον… δεν μας αρέσει αυτό!
1. Ο «Φαύλος Κύκλος» των Προτάσεων: Ακριβώς Ό,τι Ήξερες Ότι Θα Δεις, Αλλά Δεν Έχεις Ιδέα Τι Αλλο Υπάρχει
Έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι, όσο περισσότερο παρακολουθείτε ή ακούτε, τόσο περισσότερο σας προτείνεται το ίδιο πράγμα; Είναι σχεδόν σαν να ζείτε σε έναν κόσμο όπου η ψυχαγωγία επαναλαμβάνεται αδιάκοπα. Μπαίνετε στο Netflix, επιλέγετε τη σειρά που σας πρότειναν και μετά… απλώς επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία.
Και εδώ είναι το κόλπο: τα recommendation systems είναι τόσο ισχυρά, που βάζουν τον χρήστη σε έναν ατέρμονα κύκλο «βεβαιότητας». Η εμπειρία γίνεται καθηλωτική, αλλά και περιορισμένη. Στην αρχή, είστε ενθουσιασμένοι που ανακαλύπτετε νέες ταινίες ή καλλιτέχνες, αλλά γρήγορα τα πάντα γίνονται προβλέψιμα και βαρετά.
Ας το παραδεχτούμε: ποιος από εμάς δεν έχει βρεθεί να λέει «Δε θέλω να δω το ίδιο πράγμα ξανά!» και παρόλα αυτά καταλήγουμε πάντα στο ίδιο περιεχόμενο, γιατί οι αλγόριθμοι το «γνωρίζουν» καλύτερα;
2. Η Ψευδαίσθηση της Ελευθερίας: Εξατομικευμένα Περιεχόμενα ή Δεσμά;
Πόσο «ελεύθεροι» είμαστε πραγματικά όταν το περιεχόμενο που καταναλώνουμε καθορίζεται από μηχανές; Όσο πιο «έξυπνοι» γίνονται οι αλγόριθμοι, τόσο πιο «παγιδευμένοι» γινόμαστε στο σύστημα που μας προσφέρει την ψευδαίσθηση της ελευθερίας.
Με το που εισέρχεσαι στο Spotify, σου προτείνει την αγαπημένη σου μουσική, ενώ το YouTube σε οδηγεί από το ένα βίντεο στο άλλο χωρίς να χρειαστεί να σηκώσεις το μικρό σου δαχτυλάκι. Είναι σαν να σε χειραγωγεί μια αόρατη δύναμη που ξέρει ακριβώς τι σου αρέσει. Όμως, πόσο μακριά από την πραγματική ποικιλία είναι αυτή η ελευθερία;
Αντί να εξερευνάς νέες μουσικές ή ταινίες, συνήθως βλέπεις αυτό που «πρέπει» να σου αρέσει, σύμφωνα με τα δεδομένα που οι πλατφόρμες έχουν για εσένα. Στην ουσία, οι αλγόριθμοι σου δημιουργούν έναν κόσμο γεμάτο ασφαλή περιεχόμενα που «ξέρεις» ότι θα σου αρέσουν. Αλλά αν το σκεφτείς, αυτό είναι περιοριστικό, όχι απελευθερωτικό.
3. Φυσαλίδα Περιεχομένου: Στην Εποχή του «Μόνο Ό,τι Σου Αρέσει»
Περίπου από το 2011, ξεκίνησε να χρησιμοποιείται ο όρος «filter bubble», και δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Κάθε φορά που αλληλεπιδράς με το περιεχόμενο, οι αλγόριθμοι το αναλύουν και αποφασίζουν ποιο θα σου προτείνουν στην επόμενη αναζήτηση. Αυτό το αέναο φίλτρο περιορίζει την οπτική μας, κλείνοντάς μας σε ένα «κουτί», όπου βλέπουμε μόνο περιεχόμενο που επιβεβαιώνει τα υπάρχοντα πιστεύω και προτιμήσεις μας. Στην πραγματικότητα, μας αποκόβει από νέες απόψεις και διαφορετικά πολιτιστικά ρεύματα.
Η συνέπεια; Μια κοινωνία που βλέπει μόνο αυτό που θέλει να δει, ακούει μόνο αυτό που θέλει να ακούσει, και δεν αντιλαμβάνεται καν τις επιλογές που βρίσκονται έξω από τη δική της ψηφιακή φούσκα.
4. Η Βιομηχανία Ψυχαγωγίας Παράγει Αλγόριθμους, Όχι Καινοτομία
Από την άλλη πλευρά, οι δημιουργοί περιεχομένου και οι καλλιτέχνες έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι για να επιβιώσουν στο ψηφιακό τοπίο, πρέπει να συμβαδίζουν με τους αλγορίθμους. Εννοείται ότι η τέχνη είναι πλέον «επιχειρηματική», και η τέχνη γίνεται λιγότερο πειραματική και περισσότερο προσαρμοσμένη στις τάσεις που καθορίζουν οι αλγόριθμοι.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα έργα είναι προβλέψιμα ή κακής ποιότητας. Ωστόσο, υπάρχει ένα σαφές «συμβόλαιο» που γίνεται μεταξύ της βιομηχανίας ψυχαγωγίας και των αλγορίθμων: να δημιουργήσουμε περιεχόμενο που αυξάνει τις προβολές, τα κλικ, και τα έσοδα. Το αποτέλεσμα; Μερικές φορές το πραγματικά πρωτοποριακό ή τολμηρό περιεχόμενο αφήνεται στην άκρη, υπέρ μιας πιο ασφαλούς επιλογής.
5. Το Μέλλον της Ψυχαγωγίας: Αντί Να Διαλέγεις, Θα Σε Διαλέγουν
Και αν νομίζετε ότι αυτό είναι το χειρότερο, περιμένετε μέχρι να φτάσουμε σε μια εποχή όπου οι αλγόριθμοι δεν θα προτείνουν μόνο περιεχόμενο, αλλά θα δημιουργούν και το ίδιο το περιεχόμενο. Ξεχάστε τις λίστες των “προτεινόμενων σειρών” – στο μέλλον, η τεχνητή νοημοσύνη θα γράφει, σκηνοθετεί και παράγει ταινίες και σειρές, ενσωματώνοντας ακριβώς αυτά που θέλουμε να δούμε, ακόμη και πριν το συνειδητοποιήσουμε.
Η γραμμή ανάμεσα στο «δημιουργώ» και το «καταναλώνω» θα θολώσει τόσο που δεν θα καταλαβαίνουμε πια ποιος μας καθοδηγεί στην ψυχαγωγία μας – εμείς ή οι αλγόριθμοι;