Οι υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS) αποτελούν ομάδα ανθρωπογενών ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως και συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος υπάρχουν πάνω από 4,700 PFAS ενώ κάποιες μελέτες ανεβάζουν τον αριθμό τους σε περίπου 16 χιλιάδες.

Οι ουσίες αυτές είναι γνωστές και ως «παντοτινά χημικά» καθώς είναι κατά βάση τοξικές και εξαιρετικά ανθεκτικές όταν βρίσκονται στο περιβάλλον και στους οργανισμούς. Μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας όπως βλάβη στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο.

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications» παρουσιάζει μια νέα πηγή μόλυνσης του περιβάλλοντος η οποία σχετίζεται με τα PFAS και δεν είχε γίνει αντιληπτή. Πρόκειται για τα PFAS που χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες ιόντων λιθίου οι οποίες είναι απαραίτητες για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.

Τα ευρήματα
Οι ερευνητές εξέτασαν μια ελάχιστα ερευνημένη και μη ρυθμισμένη υποκατηγορία PFAS που ονομάζεται bis-FASI και αποτελεί απόβλητο μπαταριών ιόντων λιθίου. Οι ερευνητές βρήκαν ανησυχητικά επίπεδα αυτών των χημικών ουσιών σε περιοχές υγειονομικής ταφής μπαταριών λιθίου αλλά και κοντά σε εργοστάσια παραγωγής μπαταριών ιόντων λιθίου και φαίνεται ότι οι ουσίες αυτές είναι τοξικές για τους ζωντανούς οργανισμούς.

Η μελέτη ενισχύει τις φωνές που έχουν διατυπωθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα και μιλάνε για ανάγκη να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις για τις τοξικές χημικές ουσίες στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, όπως οι μπαταρίες και οι ανεμογεννήτριες, καθώς προχωρά η μετάβαση σε πιο φιλικά στο περιβάλλον μέσα παραγωγής ενέργειας.

Η μελέτη σημειώνει επίσης ότι υπάρχουν λίγα πρότυπα τέλους ζωής για τα απόβλητα μπαταριών PFAS και η συντριπτική πλειονότητα καταλήγει σε δημοτικές χωματερές όπου τα παντοτινά χημικά μπορούν να απελευθερωθούν προκαλώντας μόλυνση όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά και πολύ πιο μακριά μεταφερόμενα μέσω υδάτινων πόρων της περιοχής ενώ μεταφέρονται και με άλλους τρόπους όπως μέσω της ατμόσφαιρας αφού η παρουσία τους έχει εντοπιστεί σε χιόνια.