"Κακούργα πεθερά": Δυο γυναίκες καταδικάζονται εις θάνατον "αν και σιδερικό δεν έπιασαν ποτέ"
Η Νεφέλη Μαϊστράλη γράφει στο "α" για την παράσταση στο θέατρο Πόρτα, της οποίας έχει γράψει το κείμενο. Ποια ήταν η έμπνευσή της για να ασχοληθεί με το Έγκλημα της Χαροκόπου και πώς αυτό συνδέεται με τους επίκαιρους προβληματισμούς για τα έμφυλα στερεότυπα;
Παιδί της καραντίνας, είναι η “Κακούργα πεθερά”. Στη δεύτερη φάση του εγκλεισμού, συμμετείχα σε ένα διαδικτυακό σεμινάριο του Goethe-Institut Θεσσαλονίκης, για Νέους Δραματουργούς στα Βαλκάνια, με στόχο να γράψει ο καθένας απ’ τους συμμετέχοντες ένα νέο έργο · συντονιστές ήταν ο Jens Hillje και ο Πρόδρομος Τσινικόρης. Έψαχνα λοιπόν, ένα θέμα να με ιντριγκάρει. Ύστερα από μια κουβέντα που είχα με τον Θανάση Ζερίτη, σκηνοθέτη της παράστασης, μου ανέφερε την ιστορία του ομώνυμου ρεμπέτικου τραγουδιού, όπως του την είχε διηγηθεί η Μάρθα Φριντζήλα ενώ συνειδητοποίησα ότι, όντας γέννημα θρέμμα Καλλιθεώτισσα, το σπίτι μου απέχει μόλις λίγα μέτρα από το περιβόητο σπίτι, όπου συνέβη το έγκλημα. Έτσι έγινε η αρχή.
Άρχισα να ψάχνω πληροφορίες στο διαδίκτυο και συνειδητοποίησα ότι υπάρχει άφθονο υλικό για το γεγονός μες τα χρόνια, από οπερέτες και Καραγκιόζης, μέχρι σύγχρονες δημοσιογραφικές μελέτες, χρονογραφήματα και κόμικς. Το Έγκλημα της Χαροκόπου έχει χαρακτηριστεί το Έγκλημα του Αιώνα και έχει χυθεί πολύ μελάνι γι’ αυτό. Εξού και πήρα την απόφαση να απομακρυνθώ από μια απόπειρα ντοκουμενταρίστικης αναπαραγωγής του τι συνέβη και να χρησιμοποιήσω το γεγονός ως έμπνευση, προκειμένου να θίξω το ζήτημα των έμφυλων διακρίσεων στις δικαστικές αίθουσες και την έννοια της “Ταμπέλας-Ταφόπλακας” που βάζει ο κοινωνικός περίγυρος.
Οι Ελληνίδες του ’30 είχαν πρακτικά, πολύ λιγότερα δικαιώματα απ’ ό,τι σήμερα. Είναι η περίοδος που η γυναίκα μόλις ξεκινά να ψηφίζει στις δημοτικές εκλογές-όχι όλες βεβαίως, μόνον οι εγγράμματες άνω των 30 ετών, ενώ έχει αρχίσει να συζητείται η επαγγελματική τους κατάρτιση, κυρίως σε οικοκυρικές σχολές. Σήμερα, τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά και ευτυχώς, έχει κατακτηθεί ένα μέρος αυτού που ονομάζουμε ισότητα των φύλων. Ωστόσο, συνεχίζουν να υπάρχουν πεδία ουκ ολίγα, όπου ή πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα διατηρεί τα πατριαρχικά χαρακτηριστικά προηγούμενων αιώνων. Αν κάτι ίσως διαφέρει, είναι ότι είμαστε πιο ασκημένες στο να εντοπίζουμε τις σεξιστικές συμπεριφορές σε βάρος μας.
Οι Ελληνίδες του ’30 είχαν πρακτικά, πολύ λιγότερα δικαιώματα απ’ ό,τι σήμερα. Είναι η περίοδος που η γυναίκα μόλις ξεκινά να ψηφίζει στις δημοτικές εκλογές-όχι όλες βεβαίως, μόνον οι εγγράμματες άνω των 30 ετών, ενώ έχει αρχίσει να συζητείται η επαγγελματική τους κατάρτιση, κυρίως σε οικοκυρικές σχολές. Σήμερα, τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά και ευτυχώς, έχει κατακτηθεί ένα μέρος αυτού που ονομάζουμε ισότητα των φύλων. Ωστόσο, συνεχίζουν να υπάρχουν πεδία ουκ ολίγα, όπου ή πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα διατηρεί τα πατριαρχικά χαρακτηριστικά προηγούμενων αιώνων. Αν κάτι ίσως διαφέρει, είναι ότι είμαστε πιο ασκημένες στο να εντοπίζουμε τις σεξιστικές συμπεριφορές σε βάρος μας.