Η υγεία των γυναικών προϋποθέτει όχι μόνο την ικανότητα διάγνωσης και θεραπείας ασθενειών, αλλά κυρίως την έγκαιρη πρόληψή τους. Στον τομέα αυτό, το τεστ Παπανικολάου – γνωστό και ως τεστ Παπ – αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο προληπτικού ελέγχου, χάρη στο οποίο χιλιάδες γυναίκες έχουν αποφύγει την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τι δείχνει το τεστ Παπ, πώς γίνεται, πότε πρέπει να πραγματοποιείται και ποια είναι η σημασία του για τη γυναικολογική υγεία.

Τι είναι το τεστ Παπ και γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Το τεστ Παπανικολάου πήρε το όνομά του από τον Έλληνα γιατρό Γεώργιο Παπανικολάου, που το ανέπτυξε το 1928. Πρόκειται για μια απλή, ανώδυνη και οικονομική εξέταση, η οποία στοχεύει στον εντοπισμό ανώμαλων κυττάρων στον τράχηλο της μήτρας. Αυτές οι κυτταρικές αλλοιώσεις, αν δεν ανιχνευτούν εγκαίρως, ενδέχεται με την πάροδο των ετών να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Τι δείχνει το τεστ Παπ;

Η εξέταση εστιάζει κυρίως στον εντοπισμό:

• προκαρκινικών αλλοιώσεων,
• κυτταρικών βλαβών που συνδέονται με τον ιό HPV,
• φλεγμονών (τραχηλίτιδας),
• σπανιότερα άλλων λοιμώξεων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο βασικός σκοπός του τεστ Παπ δεν είναι η διάγνωση καρκίνου, αλλά η ανίχνευση των πρώιμων αλλοιώσεων που προηγούνται.

Πώς πραγματοποιείται το τεστ Παπ

Η διαδικασία είναι σύντομη και γίνεται στο γυναικολογικό ιατρείο. Η εξέταση περιλαμβάνει τα εξής βήματα:

• Αρχικά, η γυναίκα ξαπλώνει στη γυναικολογική καρέκλα και αφαιρεί τα ρούχα από τη μέση και κάτω.
• Ο γιατρός τοποθετεί απαλά έναν πλαστικό ή μεταλλικό κολποδιαστολέα, για να διατηρήσει τον κόλπο ανοιχτό.
• Με μια σπάτουλα και μια μικρή βούρτσα συλλέγονται κύτταρα από την επιφάνεια και το στόμιο του τραχήλου.
• Το δείγμα τοποθετείται σε ειδικό υλικό ή επίχρισμα και αποστέλλεται στο κυτταρολογικό εργαστήριο.

Η όλη διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά και είναι σχεδόν ανώδυνη, αν και ορισμένες γυναίκες αναφέρουν ήπια ενόχληση.

Πότε είναι καλύτερο να γίνεται το τεστ Παπ

Για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων:

• Δεν πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια της περιόδου, καθώς το αίμα μπορεί να επηρεάσει το δείγμα.
• Ιδανικά, πραγματοποιείται περίπου στα μέσα του κύκλου ή οποιαδήποτε μέρα μετά το τέλος της εμμήνου ρύσεως.
• Προτείνεται αποχή από σεξουαλική επαφή, κολπικά φάρμακα και πλύσεις για 2–3 ημέρες πριν.

Τι δείχνει το τεστ Παπ: Ανάλυση αποτελεσμάτων

Τα αποτελέσματα του τεστ Παπ κατηγοριοποιούνται σε δύο βασικές ομάδες, το φυσιολογικό και το μη φυσιολογικό τεστ Παπ. Όταν δεν ανιχνεύονται παθολογικά κύτταρα, το αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται φυσιολογικό. Στην περίπτωση αυτή συστήνεται επανέλεγχος, συνήθως σε ένα έτος.

Τι δείχνει το μη φυσιολογικό τεστ Παπ

Η παρουσία άτυπων κυττάρων δεν σημαίνει απαραίτητα καρκίνο, αλλά υποδεικνύει την ύπαρξη:

• ήπιων αλλοιώσεων (LSIL),
• σοβαρότερων αλλοιώσεων (HGSIL),
• κυττάρων που φέρουν ενδείξεις μόλυνσης από HPV,
• σπανίως καρκινικών κυττάρων.

Αν το αποτέλεσμα είναι παθολογικό, ο γυναικολόγος πιθανόν να ζητήσει περαιτέρω έλεγχο (κολποσκόπηση ή HPV typing).

Πόσο αξιόπιστο είναι το τεστ Παπ

Το τεστ Παπανικολάου αποτελεί το μοναδικό προληπτικό μέσο που έχει μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου τραχήλου κατά 20 φορές. Ωστόσο, όπως κάθε διαγνωστική μέθοδος, δεν είναι απόλυτα ακριβές:

• Υπάρχει μικρή πιθανότητα ψευδώς αρνητικού αποτελέσματος (δηλαδή να μην ανιχνευθεί έγκαιρα μια βλάβη).
• Περίπου το 25% των γυναικών με πρόβλημα μπορεί να εμφανίσει αρχικά φυσιολογικό τεστ.

Άρα, η τακτική επανάληψη της εξέτασης είναι το κλειδί για τη μέγιστη προστασία.

Κάθε πότε πρέπει να γίνεται το τεστ Παπ

Η συχνότητα εξαρτάται από την ηλικία και το ιατρικό ιστορικό:

• Από τα 21 έτη, έλεγχος κάθε 3 χρόνια.
• Από τα 30 και μετά, προτείνεται συνδυασμός τεστ Παπ και HPV test ανά 3–5 χρόνια.
• Μετά τα 65 έτη, αν υπάρχουν τουλάχιστον 3 φυσιολογικά τεστ την τελευταία δεκαετία, ο έλεγχος μπορεί να σταματήσει.
• Σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή χωρίς ιστορικό βλαβών, δεν απαιτείται συνήθως περαιτέρω έλεγχος.

Μπορεί το τεστ Παπ να προλάβει τον καρκίνο;

Η απάντηση είναι κατηγορηματικά ναι. Η έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων επιτρέπει την κατάλληλη θεραπεία, συνήθως πριν εξελιχθούν σε κακοήθεια. Ακόμη και σοβαρές βλάβες, αν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, έχουν πολύ υψηλά ποσοστά ίασης. Εάν πρόκειται όντως για καρκίνο, πολύ ισχυρός σύμμαχος στο πλευρό μιας γυναίκας είναι ένας έμπειρος γυναικολόγος ογκολόγος.

Ποια είναι τα κύρια οφέλη του τεστ Παπ

Τα βασικότερα οφέλη του τεστ Παπ συνοψίζονται στα παρακάτω:

• Έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών αλλοιώσεων
• Μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου τραχήλου μήτρας
• Πρόληψη σοβαρών γυναικολογικών προβλημάτων
• Χαμηλό κόστος και άνεση στη διαδικασία.

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με το τι δείχνει το τεστ Παπ

1. Το τεστ Παπ δείχνει όλα τα γυναικολογικά προβλήματα;

Όχι. Δεν εντοπίζει κύστεις, ινομυώματα ή αφροδίσια νοσήματα (πλην των κονδυλωμάτων που σχετίζονται με HPV). Ούτε αποτελεί μέθοδο διάγνωσης εγκυμοσύνης.

2. Αν κάνω το εμβόλιο HPV, χρειάζεται το ίδιο συχνός έλεγχος;

Ναι. Το εμβόλιο προστατεύει από τους πιο επικίνδυνους τύπους του HPV, αλλά όχι από όλους. Η συστηματική πρόληψη παραμένει απαραίτητη.

3. Αν το τεστ είναι παθολογικό, σημαίνει απαραίτητα καρκίνο;

Όχι. Ένα παθολογικό αποτέλεσμα δείχνει ότι υπάρχουν αλλοιώσεις που πιθανόν να εξελιχθούν αν δεν αντιμετωπιστούν. Με την κολποσκόπηση και την ιστολογική εξέταση καθορίζεται η σοβαρότητά τους.

4. Αν το τεστ Παπ βγει φυσιολογικό, είμαι σίγουρη για όλα τα όργανα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος;

Όχι. Το τεστ Παπ εξετάζει αποκλειστικά τον τράχηλο. Η υγεία των ωοθηκών, των σαλπίγγων και του κόλπου απαιτεί συμπληρωματικό γυναικολογικό έλεγχο.

5. Ποιος είναι ο καλύτερος γυναικολόγος ογκολόγος αν το τεστ Παπ δείξει ότι υπάρχει πρόβλημα;

Ο καλύτερος γυναικολόγος ογκολόγος είναι ο Δρ. Γεώργιος Μακρής, διακεκριμένος μαιευτήρας-γυναικολόγος με εξειδίκευση στη γυναικολογική ογκολογία. Είναι Διευθυντής της Γυναικολογικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και διαθέτει πολυετή εμπειρία στην Ελλάδα και τη Γερμανία.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Ο Καλύτερος Γυναικολόγος Ογκολόγος – Top 5

Συνοψίζοντας, αν αναρωτιέστε τι δείχνει το τεστ Παπ, η απάντηση είναι ότι αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό μηχανισμό πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Με λίγα λεπτά ελέγχου κάθε χρόνο, μπορείτε να προστατεύσετε την υγεία σας και να προλάβετε σοβαρές εξελίξεις.

Ενημερωθείτε, συμβουλευτείτε τον γυναικολόγο σας και μην παραλείπετε τον τακτικό προληπτικό σας έλεγχο.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα Wellbeing και μείνετε στην κορυφή των εξελίξεων!