Edward Louis Bernays: Ο Αρχιτέκτονας της Κοινής Γνώμης
Tο Targeted.gr θυμάται μια από τις καθοριστικότερες φυσιογνωμίες των αρχών του εικοστού αιώνα, τον πατέρα της προπαγάνδας και των περίπλοκων μηχανισμών της, τον Edward Bernays.
Γεννημένος το 1891 στη Βιέννη, συγγενής του Sigmund Freud, μεταναστεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου καταφέρνει να εναρμονίσει, συνδυάζοντας τες γόνιμα, την αναδυόμενη στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα ευρωπαϊκή ψυχαναλυτική σκέψη με την αμερικανική λογική προώθησης των προϊόντων, αλλάζοντας ουσιαστικά τον κόσμο της επικοινωνίας.
Πρωτοπορεί στον νεοσυγκροτηθέντα πλέον τομέα της στρατηγικής επικοινωνίας, αντιλαμβανόμενος τον ρόλο των τεχνικών χειραγώγησης στη συστηματική διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Είναι ο άνθρωπος που θεμελιώνει την ίδια την έννοια του “public relations” και αναδιατυπώνει την έννοια της επικοινωνίας.
Από την Προπαγάνδα στις Δημόσιες Σχέσεις
Το 1928, κυκλοφορεί το εμβληματικό του βιβλίο “Propaganda”, το οποίο έμελλε να γίνει ένας «οδηγός» μαζικής επιρροής, υπογραμμίζοντας τον καταλυτικό ρόλο της προπαγάνδας, θεωρώντας την ως ένα σύνολο συντονισμένων ενεργειών με σκοπό τη μετάδοση και διάδοση ιδεολογικών μηνυμάτων με τεχνικές επηρεασμού και με διάφορα μέσα (έντυπο, εικόνα, ηχητικά κύματα, ραδιόφωνο, διαλέξεις, ομιλίες κ.λπ).
“Η συνειδητή και έξυπνη χειραγώγηση των οργανωμένων συνηθειών και απόψεων των μαζών είναι ένα σημαντικό στοιχείο στη δημοκρατική κοινωνία.”
Εν ολίγοις, η όποια πολιτική, εμπορική ή κοινωνική πρωτοβουλία που στοχεύει στην επιτυχία, πρέπει πρωτίστως να διαμορφώσει την κοινή γνώμη διά μέσου έξυπνα σχεδιασμένων τεχνικών.
Δείτε επίσης: Όραμα χωρίς Σύνορα: Πέντε Μετανάστες Επιχειρηματίες που Άλλαξαν την Παγκόσμια Αγορά
Μια από τις αποδοτικότερες Καμπάνιες του στρέφεται στον γυναικείο πληθυσμό, όταν εταιρείες τσιγάρων του ζητούν να διερευνήσει τρόπους αύξησης της πελατείας τους, προβάλλοντας τη γυναικεία χειραφέτηση, μέσω του καπνίσματος που εθεωρείτο ταμπού. Για να πείσει τις γυναίκες, αφού το τσιγάρο παραπέμπει στο σύμβολο του φαλλού και την ανδρική σεξουαλική εξουσία, στήνει χαρακτηριστικά ένα ολόκληρο διαφημιστικό δρώμενο, στο οποίο μετείχαν σουφραζέτες και προβάλλει μηνύματα που συνδέουν έντεχνα το κάπνισμα με την ανεξαρτησία. Τα τσιγάρα μάλιστα ονομάστηκαν «πυρσοί ελευθερίας» (Torches of Freedom), παραπέμποντας άμεσα τόσο στην ιδέα όσο και στο άγαλμα της ελευθερίας. Το κάπνισμα δημόσια παρουσιάζεται ως πράξη απελευθέρωσης.
Ο Μηχανισμός της Μαζικής Επιρροής
Ο Bernays άντλησε τεχνικές από την ψυχανάλυση, τη μαζική ψυχολογία, προκειμένου να δημιουργήσει ένα εργαλείο ικανό να:
– Κατασκευάσει ανάγκες
– Μετατοπίσει κοινωνικές αντιλήψεις
– Διαχειριστεί την αντίδραση των μαζών
– Διαμορφώσει την “αυθόρμητη” επιθυμία μέσω τεχνητών ερεθισμάτων
Κριτική και Παρακαταθήκη
Ο Bernays έχει δεχτεί έντονη κριτική, αφού πολλοί του προσάπτουν χειριστικές πρακτικές που εγκλωβίζουν τη συνείδηση, ελέγχουν τη συμπεριφορά και στάση των ατόμων, τις γνώσεις και επιθυμίες τους.
Ωστόσο, η παρακαταθήκη του αποδεικνύεται σημαντική στον χώρο του marketing, της διαφήμισης, της πολιτικής επικοινωνίας, των ΜΜΕ. Οι τεχνικές του χρησιμοποιούνται από start-ups έως κυβερνήσεις, ακόμη και στον ψηφιακό κόσμο των social media.
Η συνεισφορά του Edward Bernays παραμένει αδιαφιλονίκητη στη διαμόρφωση μιας πραγματικότητας, όπου η εξουσία δεν χρειάζεται να φαίνεται, αρκούμενη εντέχνως στο να καθοδηγεί.
Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Ποιες είναι οι καλύτερες εταιρείες digital marketing σύμφωνα με τα περισσότερα Google Reviews; (Top 3)
Γεννημένος στην Αθήνα, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, έχοντας ήδη πατήσει τα 30, ο υποφαινόμενος, με σπουδές στην Ψυχολογία, παραμένει ανήσυχος, ανικανοποίητος, λάτρης της συνεχούς αναζήτησης, μανιώδης συλλέκτης αντικειμένων που σχετίζονται με τις προσφιλείς του δραστηριότητες.