Οι χρηματικές συνήθειες ανάγονται στην παιδική ηλικία
Η Vicky Reynal, οικονομική ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας του βιβλίου «Money on Your Mind», επισημαίνει ως ειδικός ότι σχέση με τα χρήματα μπορεί να φαίνεται αλλά δεν είναι τυχαία. Παραπέμπει στην παιδική ηλικία – και η κατανόησή της θα μπορούσε να βοηθήσει στο να ξεπεράσει κανείς τις τοξικές συνήθειες δαπανών.
«Οι συναισθηματικές μας εμπειρίες μεγαλώνοντας θα διαμορφώσουν αυτό που γινόμαστε», υποστηρίζει.
Όταν κάποιος, για παράδειγμα, ένιωσε ασφάλεια κατά την παιδική του ηλικία πιθανώς να διαπραγματεύεται αργότερα έναν υψηλότερο μισθό, ενώ κάποιος που μεγάλωσε έχοντας χαμηλή αυτοεκτίμηση πιθανώς να ξοδεύει χρήματα, επειδή δεν αισθάνεται ότι αξίζει, ή να προσπαθεί να εντυπωσιάσει επειδή αισθάνεται ανάξιος προσοχής.
Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει το αίσθημα ενοχής όταν «Το μικρό νήπιο που πηγαίνει στους γονείς του για να τους δείξει τη μουτζούρα του – το πώς θα του απαντήσουν θα του δώσει ένα μήνυμα για το πώς θα του απαντήσει ο κόσμος», σημειώνει η Reynal.
Στέρηση ή πλούτος
Η ψυχοθεραπεύτρια υποστηρίζει ότι «τα μαθήματα χρημάτων που παίρνουμε μεγαλώνοντας διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από το αν μεγαλώσαμε σε περιβάλλον έλλειψης ή πλούτου…Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, μεγαλώνοντας σε συνθήκες έλλειψης, οι άνθρωποι που καταφέρνουν να βγουν από αυτή την οικονομική πραγματικότητα και ίσως στη δική τους ενήλικη ζωή καταφέρουν να συσσωρεύσουν αρκετό πλούτο, είναι αρκετά συνηθισμένο γι’ αυτούς να παλεύουν με αυτό που ονομάζουν νοοτροπία έλλειψης»
Η νοοτροπία της έλλειψης σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να δυσκολεύεται να απολαύσει τα χρήματα που έχει κερδίσει και να έχει άγχος να τα ξοδέψει, πρόσθεσε η Reynal. Από την άλλη, άνθρωποι που μεγάλωσαν με λίγα χρήματα και έγιναν πλούσιοι συμπεριφέρονται καταχρηστικά.
«Δίνουν στον εαυτό τους όλα όσα λαχταρούσαν όταν ήταν μικροί, οπότε μπορεί να περάσουν στο άλλο άκρο και να αρχίσουν να τα ξοδεύουν αρκετά απρόσεκτα, επειδή τώρα θέλουν να δώσουν στα παιδιά τους όλα όσα δεν μπόρεσαν να τους δώσουν οι γονείς τους».
Μην σαμποτάρετε τον εαυτό σας
Το κλειδί για να ξεπεράσετε τις τοξικές συνήθειες είναι να σταματήσετε να σαμποτάρετε τον εαυτό σας. «Συχνά πίσω από ένα μοτίβο οικονομικού αυτοσαμποτάζ, υπάρχουν βαθιά ριζωμένοι συναισθηματικοί λόγοι, και μπορεί να κυμαίνονται από συναισθήματα θυμού, συναισθήματα αδικίας, μέχρι και φόβο για την ανεξαρτησία και την αυτονομία». Πρώτιστο μέλημα είναι να προσδιορίσετε τις οικονομικές σας συνήθειες, ισχυρίζεται η Reynal, δίνοντας ένα παράδειγμα για κάποιον που μπορεί να ξοδεύει υπερβολικά.
«Είναι η πλήξη; Είναι η μοναξιά; Ποιο είναι το συναίσθημα που μπορεί να προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε με την υπερκατανάλωση;» «Αυτό σας δίνει ήδη μια ένδειξη για το τι θα μπορούσατε να κάνετε διαφορετικά. Έτσι, αν είναι η πλήξη, με τι μπορείτε να αντικαταστήσετε αυτή την τρομερή οικονομική συνήθεια;»
Η Reynal αναφέρθηκε στην περίπτωση ενός νεαρού που πάντα ξέμενε από χρήματα μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες του μήνα. Όταν κάποια στιγμή τον ρώτησε: «Τι θα συνέβαινε αν ήσουν οικονομικά υπεύθυνος;», ο πελάτης της αποκάλυψε ότι φοβόταν να διακινδυνεύσει τη σχέση με τη μητέρα του, επειδή κάθε φορά που του τελείωναν τα χρήματα, της τηλεφωνούσε για να ζητήσει περισσότερα.
«Οι γονείς του είχαν πάρει διαζύγιο εδώ και πολύ καιρό και η μόνη φορά που μιλούσε με τη μητέρα του ήταν για να ζητήσει χρήματα… Υπήρχε συμφέρον για την κακοδιαχείριση, γιατί μετά μπορεί να μην υπήρχε πια η δικαιολογία για να τηλεφωνήσει στη μητέρα του».
Η Reynal, εντέλει, μάς προτρέπει να είμαστε προσεκτικοί, όταν εξετάζουμε τη ρίζα της κακής συμπεριφοράς των υπερβολικών δαπανών. Οφείλουμε να ρωτάμε τον εαυτό μας: «Ποια συναισθήματα θα ένιωθα αν πραγματικά δεν σαμποτάριζα οικονομικά τον εαυτό μου ή αν δεν ήμουν τόσο γενναιόδωρος με τους φίλους μου;»