Του Νίκου Ρουσάνογλου

Έντονες ζυμώσεις πραγματοποιούνται αυτήν την περίοδο στον κατασκευαστικό κλάδο, καθώς οι “μικροί” έχουν πλέον “μεγαλώσει” και ετοιμάζονται να διεκδικήσουν μερίδιο από την “πίτα” των μεγάλων έργων. Η εν εξελίξει διαδικασία της επανάκρισης των εργοληπτικών πτυχίων αποτελεί το έναυσμα και πραγματοποιείται, έστω και με σοβαρές καθυστερήσεις αλλά και δυσκολίες στη διαδικασία, σε μια πολύ σημαντική συγκυρία. Η ανάγκη για μεγέθυνση συνολικά του κατασκευαστικού κλάδου είναι σήμερα επιτακτική, καθώς έχει αρχίσει να γίνεται εμφανές ότι οι τέσσερις μεγάλοι όμιλοι (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Aktor Group of Companies, Άβαξ και ΜETKA του ομίλου Metlen) δεν θα μπορέσουν να φέρουν εύκολα εις πέρας τα έργα που έχουν αναλάβει, ύψους άνω των 15 δισ. ευρώ. Εν τω μεταξύ, σε αυτά προστίθενται συνεχώς και νέες συμβάσεις.

Ως εκ τούτου, είναι ξεκάθαρη η ανάγκη για ενεργοποίηση και συμμετοχή και των πιο μικρών εταιρειών του κλάδου, που διαθέτουν και αυτές μηχανισμό παραγωγής έργων. Μέχρι πρότινος βέβαια, η “πόρτα” για την είσοδο στην ανώτατη τάξη του εργοληπτικού πτυχίου ήταν “κλειστή”, για διάφορους λόγους, πρωτίστως όμως θεσμικούς, καθώς δεν είχε ενεργοποιηθεί το ΠΔ71 του 2019, με βάση το οποίο θα γινόταν η επανάκριση των πτυχίων, ώστε να μπορέσει όποια εταιρεία το επιθυμεί να αναβαθμίσει το πτυχίο της και να διεκδικεί μεγαλύτερα και περισσότερα δημόσια έργα. Βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αν αυτό είχε γίνει π.χ. το 2019 ή έστω το 2020 εν μέσω πανδημίας, ελάχιστες εταιρείες θα ήταν σε θέση να ανταποκριθούν, καθώς τότε ακόμα ο κλάδος βίωνε τις συνέπειες της καταστροφικής κρίσης που είχε προηγηθεί για το σύνολο του τεχνικού κόσμου.

Σήμερα, οι συνθήκες είναι σαφώς ωριμότερες, μιας και οι εταιρείες των χαμηλότερων τάξεων έχουν επίσης ενισχύσει τα μεγέθη τους, χάρις στον πολλαπλασιασμό των έργων που δημοπρατήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι έχει αλλάξει ακόμα και η στάση των “μεγάλων” του κλάδου, που δεν αντιτίθενται στη συμμετοχή και άλλων εταιρειών στην ανώτατη τάξη, όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν. Τότε, το επιχείρημα ήταν ότι κάθε φορά που η μεγάλη κατηγορία “άνοιγε” με την είσοδο μικρότερων εταιρειών, αυτό κατέληγε σε καταστροφή και για τις ίδιες τις εταιρείες, αλλά και για τα έργα που αναλάμβαναν και δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας.

Αντιθέτως, πλέον γίνονται ακόμα και δημόσιες αναφορές υπέρ της συμμετοχής και μικρότερων εταιρειών στην ανώτατη τάξη. Για παράδειγμα, σε πρόσφατη ομιλία του στο Athens Investment Forum, o κ. Αλ. Μιχαηλίδης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος και γενικός τεχνικός διευθυντής της ΤΕΡΝΑ, υπερθεμάτισε της κατάργησης του κριτηρίου του ανεκτέλεστου. “Η σύνδεση του ανεκτέλεστου ποσού των υπό κατασκευή έργων με τη συμμετοχή μιας επιχείρησης σε διαγωνισμούς δημιουργεί συνθήκες αποκλεισμού σε εταιρείες που βρίσκονται σε ανοδική τροχιά”, τόνισε χαρακτηριστικά. Το ζήτημα του ορίου του ανεκτέλεστου είναι πολύ σημαντικό καθώς, με βάση το υφιστάμενο καθεστώς, μία εταιρεία που ανήκει στην 6η Τάξη, δηλαδή την αμέσως χαμηλότερη από την ανώτατη 7η, μπορεί να διεκδικήσει έργα ύψους μόνο έως 44 εκατ. ευρώ και να δημιουργήσει ανεκτέλεστο υπόλοιπο, όχι μεγαλύτερο των 132 εκατ. ευρώ. Έτσι, εφόσον επιθυμεί να συμμετάσχει σε διαγωνισμούς έργων μεγαλύτερης αξίας, τότε μπορεί μεν να το πράξει, αλλά μόνο ως μέλος κοινοπραξίας με μεγαλύτερη εταιρεία. Αυτός ο όρος αλλάζει πλέον, καθώς πηγές της αγοράς σημειώνουν ότι αναμένεται σχετική ρύθμιση που θα καταργεί το κριτήριο του ανεκτέλεστου υπόλοιπου.

Στο πλαίσιο αυτό, πτυχίο της ανώτατης εργοληπτικής τάξης θα διεκδικήσουν άμεσα εταιρείες, όπως η ΕΚΤΕΡ και η Δομική Κρήτης, χωρίς να αποκλείεται να ακολουθήσουν αργότερα και άλλες εταιρείες της 6ης Τάξης, όπως για παράδειγμα η ΤΕΚΑΛ, ή η Interkat του κ. Πανουργιά Παπαϊωάννου. Η ΕΚΤΕΡ προχωρά στην απορρόφηση της εταιρείας Ενεργειακός Κόμβος, ιδιοκτήτριας τουριστικού συγκροτήματος στην Πάρο. Πρόκειται για μια κίνηση που θα ενισχύσει τα πάγια στοιχεία του ισολογισμού της εταιρείας και θα διευκολύνει την αίτηση για το ανώτατο πτυχίο. Με βάση τα όσα ανέφερε στην πρόσφατη γενική συνέλευση των μετόχων της εταιρείας, ο κ. Αθ. Σίψας, πρόεδρος και βασικός μέτοχος της εταιρείας, τα αυστηρά κριτήρια για την ένταξη στην 7η τάξη είναι ιδιαίτερα αυστηρά και δεν προβλέπεται να χορηγηθούν πάνω από πέντε πτυχία.

Αντίθετα, στην 6η Τάξη θα αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των εταιρειών, μέσω της αναβάθμισης άνω των 50 εταιρειών της 5ης και της 4ης τάξης του πτυχίου, κάτι που αναμένεται να πυροδοτήσει και μεγάλες εκπτώσεις στα έργα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μάλιστα, πτυχίο σε ισχύ διαθέτουν 4 εταιρείες της 7ης τάξης, 35 της 6ης (με 31 να έχουν ενεργή ενημερότητα), 57 της 5ης (από τις οποίες οι 55 είναι ενεργές) και 109 της 4ης τάξης (με 94 ενεργές).